Onderdelen

• Introductie van de casus
• Leervragen voor de casus
• Beschrijving van de casus
• Antwoorden op de leervragen

Figuur 4.5.1. De Groene Loper in gebruik voor ontmoeten, wandelen, fietsen en hardlopen. Foto Bram Oosterbroek. 

Eind 2016 werd een gestapelde tunnel van 2,3 kilometer lang geopend in Maastricht. Deze verving de bovengrondse snelweg (A2) die in noord-zuidrichting door de stad liep.  Op maaiveldhoogte boven de tunnel creëerde dit ruimte voor een route voor wandelaars en fietsers, een plan dat bekend werd als de ‘Groene Loper’. Daaromheen wordt onroerend goed ontwikkeld tot 2026: er zullen ongeveer 1000 nieuwe huizen en appartementen worden gebouwd en een 30.000 m2 grote nieuwe commerciële ruimte is gepland, wat leidt tot de komst van nieuwe bewoners en werkenden. 

Groene uitlopers

Op de hoeken van De Groene Loper met bijvoorbeeld de Prof. Cobbenhagen- en de Voltastraat in de plint van de bebouwing worden kleine commerciële bestemming mogelijk gemaakt. Deze route wordt tevens voorzien als mogelijke fiets- en wandelroute over het spoor, die aan de Westkant van het spoor zijn weg vervolgt in de Sint Maartenslaan. Andere dwarsverbindingen, en in ontwikkeling zijnde Groene Uitlopers zijn de Frankenstraat-Koningsplein en de Scharnerweg.

Hoofdvraag: 1) Op welke manier en door wie wordt de Groene Loper gebruikt voor bewegen en ontmoeten en hoe ontwikkelt dit zich over de tijd? 2) En hoe kunnen de dwarsverbindingen (Groene Uitlopers) comfortabeler en veiliger worden?

Leervragen

1. Zijn er meer mensen gaan bewegen in het Groene Loper-gebied en kun je dit meten?
2. Leidt de Groene Loper en de locatie en (in)richting van de nieuwe woningen ertoe dat bewoners minder de auto zullen gebruiken, bijvoorbeeld om hun kind naar school of sport (Geusseltpark) te brengen?
3. Maken de inwoners van Wyckerpoort nu de A2 is weggehaald meer gebruik van de voorzieningen zoals horeca langs de Groene Loper in Wittevrouwenveld dan voorheen (waardoor ze meer ontmoeten)?
4. Wat is de trend in bewegen, ontmoeten en sociale veiligheid tussen nu, en na de ingrepen op het gebied van gemengd woningaanbod, recreatie, voorzieningen enzovoorts (monitoring)?
5. In hoeverre belemmeren de huidige hangplekken voor jongeren langs de Groene Loper en het daarmee gepaard gaande sociale onveiligheidsgevoel het gebruik van deze of nabij liggende plekken als ontmoetingsplek of plek voor bewegen?
6. Wat is het effect van het aanleggen van dwarsverbindingen op ontmoeting tussen buurtbewoners van de Groene Loper?: leidt dit tot meer ontmoeting tussen de buurtbewoners van Wittevrouwenveld en Wyckerpoort?
7. Wordt de Groene Loper meer gebruikt door mensen ten westen ervan (Wijckerpoort) dan ten oosten (Wittevrouwenveld)?
8. Profiteren de wat rijkere bewoners meer van de Groene Loper dan de wat armere mensen aan de oostzijde?
9. Hoe stimuleer je in sociale zin bewoners om van wandelen en fietsen in plaats van de auto te pakken een gewoonte te maken? (ingekort)
10. Welk effect heeft het 'open laten' en 'over laten' van een plek aan de buurt? (Kop Frankenstraat) Wat is het idee van deze open plek? Weet de buurt hier van? Zijn er initiatieven?
11. Hoe kan het voor de bewoners van Wyckerpoort makkelijker en comfortabeler gemaakt worden om te voet of per fiets naar de voorzieningen in Wittevrouwenveld te gaan (denk aan verkeersonveiligheid en het oversteken van de Groene Loper)?

Tabel 4.5.1 Karakteristieken interviews Groene Loper tracé

Gedocumenteerd mensen die niet wilden: 

6 mensen in totaal, waarvan 5 vrouwen en 1 man, 5 volwassen en 1 oudere

Totaal aantal geïnterviewde en de aantallen bij de frequentie van bezoeken komen niet overeen omdat er soms mensen samen zijn geïnterviewd (deze zijn dan in een interview opgeschreven, ze zijn als meerdere geïnterviewde geteld)

 Aantrekkelijkheid routes:

Positief:

• Mooie bankjes
• Prullenbakken zijn handig 
• Huizen en appartementen zijn mooi

Negatief:

• De lantarenpalen zijn niet mooi 
• Het wordt helemaal volgebouwd. Hierdoor wordt het drukker, komen er meer auto’s en het idee van groen verdwijnt. (Dit komt vaak terug) 
• Lantarenpalen doen het niet altijd 
• Het wegdek (vooral pad 1) is slecht, na regen liggen er losse steentjes. 
• De bankjes staan niet handig t.o.v. de zon

Verslag

Op de plek Groene (uit)Loper(s) zijn 134 interviews gehouden, waarvan deels in duo/groepsverband. De man/vrouw verdeling was hierin nagenoeg gelijk, respectievelijk 67 man, 66 vrouw, 1 kind met onbekend geslacht. Het grootste deel van de geïnterviewden was volwassen (n= 73; 54,48%) hier vallen studenten ook onder, gevolgd door ouderen (n= 52; 38,81%) en klein deel van de geïnterviewden was adolescent (n = 8; 5,97%) of kind (n= 1; 0,75%). Verder blijkt uit de interviews dat de meeste mensen regelmatige op de Groene (uit)Loper(s) komen. Bijna de helft van de respondenten (48,08%) geeft aan de plek dagelijks te bezoeken. Voor een kwart van de geïnterviewden geldt dat ze meerdere keren per week op de Groene (uit)Loper(s) komen. Verder wordt door 14,42% een keer per week een bezoek aan de Groene (uit)Loper(s) gebracht. Voor enkele respondenten geldt dat ze de Groene (uit)Lopers(s) een of meerdere keren per maand bezoeken (5,77%). Een zelfde aantal bezoekt de Groene (uit)Loper(s) minder dan eens per maand of is op het moment van interviewen voor het eerst op de locatie. 

De meeste respondenten gaven aan voor meerdere doeleinden naar de Groene (uit)Loper(s) te komen. De meeste voorkomende reden was bewegen (n=66), op een tweede plek komt ontspanning (n=36) en op de derde plaats transport naar werk, winkel of bekenden (n=19). Andere doeleinden om naar de Groene (uit)Loper(s) te komen waren hond uitlaten, afspreken met bekenden, op de bankjes zitten en naar het terras. 

Met 95 van de geïnterviewden is gesproken over ontmoeten, het gaat hierbij om de frequentie van ontmoeten en wie of op welke manier er ontmoet worden. Onder ontmoeten valt zowel een gesprek aangaan als elkaar gedag zeggen. Her grootste deel van de mensen geeft aan weleens mensen te ontmoeten (72.63%), een klein deel van deze mensen (n=6) geeft aan dat dit bijna nooit gebeurd. Voor de overige 27,37% geldt dat ze nooit mensen ontmoeten op deze plek. Het grootste deel van deze ontmoetingen (n=60) gebeurd tussen bekenden. Verder geven mensen aan dat ze niet vaker dan voorheen (voor de komst van de Groene Loper) mensen ontmoeten (92,39%). De meeste respondenten ontmoeten ook geen nieuwe bewoners van de Groene Loper (84,09%). Hierover zegt een respondent: 

“Nee maar daar heb ik ook geen behoefte aan” – man, oudere 

Naast het gebruik van en het ontmoeten op de Groene (uit)Loper(s) is er ook gevraagd naar de sociale veiligheid en verkeersveiligheid. Voor de sociale veiligheid geldt dat de meeste respondenten het Groene (uit)Lopers(s) gebied als veilig ervaren. De respondenten die aangaven zich niet altijd veilig te voelen (12,79%), gaf aan dat dit vooral in de avond het geval was. Onder andere door de aanwezigheid van hangjongeren. Echter werd er ook aangegeven dat het in de avond alsnog veilig is door de aanwezigheid van verlichting en woningen rond de Groene Loper. De volgende quotes illustreren dit:

“Soms zijn er rare mensen op de bankjes die dingen roepen” – vrouw, volwassen (student) 

“Soms zijn er wat hangjongeren maar dat is niet gelijk onveilig te noemen” – man, volwassen

Op het gebied van verkeersveiligheid geeft 64,79% van de geïnterviewde aan dat zij de verkeerssituatie als onveilig ervaren. Redenen die hiervoor genoemd worden zijn hard rijdende auto’s, hard rijdende fietsers, scooters/brommers op de Groene Loper, fietsers en wandelaars op een gecombineerd pad, te hoge bomen rondom oversteekplaatsen (onoverzichtelijk) en de oversteek van de bus over de Groene Loper. Er zijn echter ook mensen die aangeven dat het gecombineerde wandel- en fietspad goed werkt. 

Figuur 4.5.2 en 4.5.3. De Groene loper juli 2021.

Verder wordt er door respondenten aangegeven dat de aanwezigheid van bankjes en prullenbakken prettig is. Ook worden de nieuwe huizen en appartementen mooi gevonden. Iets wat meerdere keren benoemd wordt is dat er te veel gebouwd wordt rond de Groene Loper. Mensen ervaren hierdoor meer drukte en verkeer en hebben het idee dat het groen verdwijnt. Ook wordt er aangegeven dat het wegdek van het wandel- fietspad niet goed is, vooral na een regenbui zijn er veel losse steentjes. 

Systematische Observaties Groene Loper tracé

De systematische observaties van het gebruik van het Groene Loper tracé zijn geïnspireerd op het SOPARC protocol en startten in juli 2021 en zijn geëindigd in maart 2022 (McKenzie, Cohen, Sehgal, Williamson en Golinelli, 2006). 

Figuur 4.5.4. Gebruik van de Groene Loper over de tijd

Figuur 4.5.4 laat het gebruik van de Groene Loper over de tijd zien. Op de y as is het aantal gebruikers in de geobserveerde tijd weergegeven,  de x-as geeft de betreffende observatiedagen aan. 

Figuur 4.5.5. Een flitsbezorger op het Groene Loper tracé

Trend in bewegen, ontmoeten en sociale veiligheid op de Groene Loper

De Groene Loper is een aantrekkelijke plek om te zijn. Mensen zoeken de Groene Loper op om te ontmoeten. Maar ook lijken mensen wanneer ze naar een bepaalde bestemming lopen of fietsen, de Groene Loper op te nemen in hun route ook al is dat een klein stukje om.

Op basis van de systematische observaties en straatinterviews komen de volgende resultaten naar voren:

- De helft van de ondervraagde gebruikers komt dagelijks op de Groene Loper.

- Fietsen wordt het meest gedaan op de Groene Loper, daarna komen wandelen en hardlopen.

- Ongeveer evenveel man-vrouw gebruikers en evenveel bewegingen van noord naar zuid als van zuid naar noord.

- Gebruikers van de Groene Loper geven aan niet vaker mensen te ontmoeten dan vóór de ondertunneling.

- Op de Groene Loper vinden allerlei soorten ontmoetingen plaats, spontaan (bv. tussen hondenbezitters en mensen die elkaar tegemoet fietsen), maar de Groene Loper wordt ook gebruikt om af te spreken.

Het gebruik door bewoners van Wyckerpoort, Wittevrouwenveld

Het voorzieningenniveau in Wyckerpoort daalt. De mensen uit deze buurt zijn daarom meer aangewezen op de Wittevrouwenveld. De mensen die al wat langer in deze twee wijken wonen zien de Groene Loper tot nu toe meer als nieuwe wijk dan als een verbinding tussen of een toevoeging voor beide wijken. 

Comfortabele en aantrekkelijke dwarsverbindingen

Gebruikers geven aan dat auto’s hard rijden en kruisingen overzichtelijk zijn. Met name de kruising Professor Cobbenhagenstraat-Voltastraat is onoverzichtelijk, omdat daar twee rijbanen én het Groene Loper tracé overgestoken moeten worden waarbij het uitzicht wordt belemmerd door de beuken en je al het verkeer, inclusief bussen, snelle fietsers en auto’s in de gaten moet houden. Daarnaast wordt er vanuit de buurt gesteld dat de inrichting van de Kop van de Frankenstraat voor gevaarlijke situaties zorgt omdat daar auto-, wandel- en fietsverkeer in conflict komt. 

Op de hoeken van de nieuwe bebouwing aan de Groene Loper zijn nieuwe gebouwen gerealiseerd die qua materiaal en kleurgebruik goed aansluiten bij de bestaande bebouwing van de betreffende wijken. Denk daarbij aan de bouwstijl en de kleur van de gevel van het gebouw op de hoek met de Voltastraat die correspondeert met de uit mergel opgetrokken Lourdeskerk. Op deze manier worden de dwarsverbindingen geaccentueerd en aantrekkelijk gemaakt. 

Kop Frankenstraat

De kop van de Frankenstraat is een evenementen-pleintje, volgens de gemeente. Het is tijdens het ontwerp en de aanleg bewust leeg gehouden om te zien hoe het benut zou worden, bijvoorbeeld door de buurt. In Corona-tijd waren hier tijdelijk terrassen geplaatst, onder andere van café Farén. De uitbater van het café ziet een plein met bloembakken, muziek en kunst voor zich (mijngroeneloper.nl). Het is niet duidelijk of de uitbater een vergunning krijgt om een permanent terras te plaatsen op het plein. In ieder geval zijn er met hulp van de gemeente en Mijn Groen Maastricht bakken geplaatst die mogen blijven staan. Er zijn voorstellen vanuit de buurt (oa. buurtnetwerk en verschillende lokale ondernemers) geweest om tot een groen plein te komen. Dit groene plein zou volgens de initiatiefnemers voor de sociale verbinding tussen Wyckerpoort en Wittevrouwenveld kunnen zorgen en een Groene uitloper kunnen zijn richting het stationsgebied. Een van de voorstellen is via de gemeentelijke burgerbegroting ingediend maar deze heeft het niet gehaald.

Ga terug naar de top van de pagina