Onderdelen

• Introductie van de casus
• Leervragen voor de casus
• Beschrijving van de casus
• Antwoorden op de leervragen

Figuur 4.4.1. satellietfoto van de Voltastraat.

In dit gebied bevindt zich een winkelcentrum waar vaak veel mensen in- en uitrijden en – lopen. Deze plek roept onder de verschillende stakeholdergroepen uiteenlopende reacties op.  Zo wordt de locatie door bewoners en gebruikers als prettig ervaren vanwege het gemak van het boodschappen doen (o.a. goede parkeergelegenheid) en de levendigheid. Professionals en beleidsmakers benoemen echter ook het versteende oppervlak en de vele auto’s welke mogelijk een ongunstige invloed op de beleving en zelfs ook de gezondheid kunnen hebben. In het dagelijks gebruik lijkt het winkelcentrum dus een ontmoetingsfunctie te hebben die mogelijk gefaciliteerd (en gezonder) zou kunnen zijn.

Figuur 4.4.2. Voltastraat voorjaar 2021

Tijdens de interviews, buurtwandeling en in-kaart-breng-oefening met de leergemeenschap, werden de volgende leervragen geformuleerd:

1. Welke elementen zouden moeten worden weggehaald of erbij moeten komen voordat mensen gebruik maken van het winkelcentrum om te ontspannen of ontmoeten? (ingekort)
2. In hoeverre nemen bewegen en ontmoeten toe door een buurtstructuur waarin voorzieningen worden aangeboden in lokale centra?
3. Gaat een toenemende concentratie van diensten in Wittevrouwenveld aan de Groene Loper (bijv. school, gezondheidscentrum, winkel, bibliotheek, busstation) ervoor zorgen dat men zijn voertuig daar parkeert en de afstanden daartussen lopend gaat doen?
4. Vormt het Voltaplein als gevolg van veel verhard oppervlak een hitte-eiland in de zomer?

Deze leervragen zijn samen te vatten in de volgende hoofdvraag:

Hoofdvraag: Hoe kan een drukbezocht winkelcentrum een aantrekkelijke en gezonde plek worden waar mensen kunnen ontmoeten en ontspannen?

Mini-interviews in de Voltastraat

Tabel 4.2.1. Karakteristieken interviews Voltastraat

 Aantrekkelijkheid gebied:

• Positief aan dit gebied: genoeg groen, mooie bomen, genoeg bankjes
• Negatief aan dit gebied: hondenpoep op de stoep, bladeren op de stoep in de herfst, ongezellig, auto’s maken het minder aantrekkelijk

Voorgestelde verbeterpunten voor ontspannen en ontmoeten in de Voltastraat 

• Bloembakken
• Aanleiding voor sociaal contact (bijvoorbeeld iets organiseren)
• Koffiekraam/restaurantje
• Lidl of Aldi
• Markt
• Betere bankjes voor ouderen, met rugleuning

Op de plek Voltastraat zijn in totaal 28 interviews gehouden. Het grootste deel van de respondenten was man (n=17). Er zijn voornamelijk volwassenen (n=15) en ouderen (n=12) geïnterviewd, er is ook een adolescent geïnterviewd. De meeste respondenten (n=16) komen dagelijks bij het winkelgebied in de Voltastraat. Anderen komen een keer per week (n=7) of meerdere keren per maand (n=3).  

Respondenten is gevraagd welke manier van transport zij gebruiken om in de Voltastaat te komen. Voor 65,22% van de respondenten geldt dat zij gebruik maken van actief transport (wandelen of fietsen). Andere manieren van transport zijn auto, bus, scooter en elektrisch voertuig. 

De meeste geïnterviewden geven aan niet te ontmoeten in de Voltastraat, afgezien van iemand tegenkomen in de winkel. Winkeliers en bewoners geven aan dat er groepjes ouderen ontmoeten bij de bankjes. Ook maken ouderen en jongeren veel gebruik van de bankjes. Verder wordt er veel begroet door zowel bekenden als onbekenden. 

“Er wordt hier veel ontmoet, kijk maar naar de mannen bij de Jumbo, ook jongeren die hier 's middags komen hangen bij de bankjes.” - Man, volwassen (manager Pet’s Place) 

Er wordt aangegeven dat het door de auto’s en ongezellige sfeer is het niet zo geschikt om te ontspannen. Over het algemeen wordt het gebied als sociaal veilige ervaren. 

“Wel veilig, er zijn alleen soms hangjongeren onder de overkapping van het appratement als het regent.” - vrouw, oudere

Over de verkeersveiligheid zijn de meningen verdeeld. Een deel van de mensen geeft aan dat het goed is en een deel geeft aan dat het gebied onoverzichtelijk is en dat mensen hard rijden. 

“Is oké maar ook niet top, het is onoverzichtelijk en mensen rijden soms hard” - Vrouw, volwassen. Een werknemer van een winkel op de hoek met de Burgemeester Hennequinstraat gaf aan dat hij het reclamebord van zijn winkel expres op de scheiding tussen stoep en weg plaatst omdat auto’s de bocht afsnijden.

Verder geven mensen aan dat er regelmatig hondenpoep op de stoep ligt en dat er in de herfst veel bladeren op de stoep liggen. Ook vinden mensen de auto’s ongezellig op het terrein. Respondenten zijn positief over groene aanzicht die de bomen brengen en de bankjes. Verbeterpunten voor mensen zijn bloembakken om het gebied aantrekkelijker te maken, een koffiekraam of restaurantje, een goedkopere supermarkt zoals Lidl of Aldi, markt en aanleiding voor sociaal contact bijvoorbeeld door iets te organiseren. 

“Enkele jaren terug werd er nog wel eens wat voor kinderen georganiseerd op de parkeerplaatsen (2 keer per jaar) met springkussens bijvoorbeeld. Dan komen ouders van verschillende sociale groepen met elkaar in contact.“ - man, volwassen (winkelmanager DUNYA).

Tijdens openingstijden en goed weer zijn de bankjes in de Voltastraat veel bezet door bezoekers.

Figuur 4.4.3 de Voltastraat met zicht op een eetkraam

Ontwerpen voor de Voltastraat door Zuyd studenten

In het kader van het afstuderen aan de bacheloropleiding Built Environment, Zuyd Hogeschool te Heerlen, hebben drie studenten gewerkt aan een afstudeeronderzoek dat zich concentreerde op de Groene Loper. Twee van deze studenten hebben op basis van een urgentiebepaling schetsontwerpen voor de Voltastraat gemaakt. Hierbij is de openbare ruimte van meer groen voorzien, ZOAK bestraing ingetekend en prioriteit gegeven aan schone en actieve vormen van mobiliteit.

Figuur 4.4.4 en 4.4.5: schetsontwerpen Voltastraat door studenten Built Environment Zuyd Hogeschool (Wood, 2021 en ten Brink, 2021)

Elementen voor ontspannen of ontmoeten

De Voltastraat is een levendig gebied vanwege de aanwezigheid van de winkels die door veel mensen bezocht worden. Bezoekers van het winkelcentrum geven veelal aan dat ze niet ontmoeten op deze plek of het niet zo’n geschikte ontmoetingsplek vinden. Observaties laten zien dat er echter wel veel ontmoetingen plaatsvinden, veelal spontaan zoals korte praatjes maar ook groepjes die hier bij elkaar komen. Op bepaalde momenten (bv. als de winkels open zijn en bij goed weer) wordt veel gebruik gemaakt van de bankjes, voor ontmoeting en ontspanning. Mensen blijven wat rondhangen voor of na winkelbezoek, bijvoorbeeld door op de bankjes te zitten en te drinken, te roken of op de telefoon te kijken. Er is zelfs een groepje Maastrichtenaren dat hier meerdere keren per week in de ochtend samenkomt om elkaar te ontmoeten en dat combineren met het doen van boodschappen. De mensen die aangeven op deze plek niet te ontmoeten zijn ook de mensen die aangeven dat ze voor ontmoeting met anderen liever naar de Groene Loper gaan. 

Verschillende gebruikers zouden graag een mogelijkheid zien om koffie te kunnen drinken in de Voltastraat. In 2022 heeft bakkerij Paulissen een aanvraag gedaan voor een terras, deze is door de gemeente afgewezen. Andere elementen die zijn genoemd ontspanning en ontmoeting te bevorderen zijn bijvoorbeeld bloembakken en dergelijke om het gebied aantrekkelijker te maken, betere bankjes voor ouderen (met rugleuning) en een opgeruimder en nettere winkelstraat. Overigens zijn de korte straatgesprekken met bewoners niet erg geschikt om oplossingen voor een gezondere leefomgeving in de buurt op te halen. Straatinterviews kunnen een hele nuttige methode zijn, maar niet in de zoektocht naar oplossingen. In veel gevallen zijn zulke gesprekken naar wensen erg oppervlakkig. Omdat we geen uitputtend onderzoek hebben uitgevoerd onder omwonenden en gebruikers van de Voltastraat naar hun behoefte en wensen voor meer ontmoeting en ontspanning in de Voltastraat, blijft onbekend in hoeverre ‘het faciliteren van (gezond) ontspannen en ontmoeten’ gewenst wordt door bewoners en ondernemers. 

Bewegen en ontmoeten door voorzieningen in lokale centra

Gaat een toenemende concentratie van diensten in Wittevrouwenveld aan de Groene Loper (bijv. school, gezondheidscentrum, winkel, bibliotheek, busstation) ervoor zorgen dat men zijn voertuig daar parkeert en de afstanden daartussen lopend gaat doen?

De gemeente verwacht door de komst van het integraal kindcentrum en ontwikkeling van het Groene Loper gebied, waarbij ook commerciële ontwikkeling plaatsvindt meer te voet en met de fiets. Hierbij hoort ook de komst van het integraal kindcentrum. antwoord?

Een bezoeker van het winkelcentrum leek dit te suggereren, koffietentje in de plint van de groene loper.

Hitte-eiland 

In het algemeen is een hitte-eiland effect is vooral ‘s nachts en op onbewolkte dagen met weinig wind merkbaar. Daarnaast een hitte-eiland effect met name tijdens hittegolven duidelijk merkbaar. Lagere luchtvochtigheid zorgt voor een minder intensief hitte-eiland effect in die gebieden of op die dagen. In september 2020 zijn enkele metingen uitgevoerd met de Urban Hotspotter meetfiets in de Voltastraat. Overigens is het zo, dat alhoewel de Voltastraat een versteend oppervlak heeft, er bomen met redelijk boomkruinen staan die in de zomer kunnen bijdragen aan het tegengaan van het hitte-eiland effect. Het lijkt weinig effect op het hitte-eiland effect te hebben om het versteende oppervlak in de Voltastraat aan te pakken door bijvoorbeeld een (gedeeltelijk) open structuur toe te passen voor de parkeerplaatsen. Enkele mensen die het winkelcentrum bezochten gaven aan de schaduw van het winkelcentrum op te zoeken voor de verkoeling omdat het Groene Loper tracé geen schaduw kent.

Ga terug naar de top van de pagina